Schurft of scabiësWat is schurft?
Schurft of scabiës is een besmettelijke huidaandoening die wordt veroorzaakt door de schurftmijt. Dit beestje is niet met het blote oog te zien maar graaft gangetjes in de huid en legt daar haar eitjes. De schurftmijt is een spinachtige met de wetenschappelijke naam Sarcoptes scabiei. Deze mijt leeft in het oppervlakkige deel van de huid (opperhuid). De gangetjes die ze graaft zijn zichtbaar op de huid als grillig verlopende streepjes die tot 1,5 cm lang kunnen zijn. De huid wordt opgegeten, in de gangen worden uitwerpselen achtergelaten en eitjes gelegd die na 2 tot 4 dagen larven worden. Deze larven evolueren naar nymfen, die op hun beurt na enkele vervellingen uitgroeien tot volwassen mijten.
Hoe frequent is schurft?
De Vlaamse gezondheidsinspectie registreert jaarlijks ruim 400 meldingen van schurft. De laatste tijd duikt schurft weer meer op, vooral in verzorgingsinstellingen voor personen met een handicap en in RVT’s.
Wat zijn de ziekteverschijnselen van schurft?
Eén van de belangrijkste verschijnselen is jeuk die elke dag erger wordt. Die kan over het hele lichaam voorkomen en geeft vooral last als het warm is en 's nachts. De jeuk wordt veroorzaakt door een allergische reactie van het lichaam tegen de mijt, haar uitwerpselen en eieren.
Op de huid kunnen blaasjes en rode bultjes ontstaan, vooral ter hoogte van de lichaamsplooien, bijvoorbeeld tussen de vingers, aan de billen, polsen en voeten. Soms zijn de gangetjes die de mijt in de huid heeft gegraven als rode streepjes zichtbaar. Alleen bij kleine kinderen kunnen de verschijnselen ook optreden op de hoofdhuid.
Scabies norvegica
Er is ook een andere zeer besmettelijke vorm, Scabies norvegica variant hominis (naam ontleend aan een epidemie in Noorwegen in 1848). Huidletsels zijn een verdikking van de hoornlaag, ontstaan van papels en knobbels, voornamelijk op de extremiteiten. Soms zijn er zelfs zeer weinig huidafwijkingen: droge, schilferige huid of eczeemachtig, of zelfs bijna niets van klachten, de zogenaamde scabies incognito-vorm. De anders zo uitgesproken jeuk kan sterk verminderd of zelfs afwezig zijn!
Hoe kun je het oplopen en hoe kun je anderen besmetten?
Besmetting kan plaatsvinden door langdurig of regelmatig lichamelijk (huid)contact met iemand die schurft heeft. Zoals bij lichamelijke verzorging, seksueel contact of door gezamenlijk gebruik van bed, kleding, verkleedkleren en knuffelbeesten. Een schurftpatiënt is besmettelijk zolang er mijten en eitjes van mijten in de huid aanwezig zijn. Vierentwintig uur na een effectieve behandeling is schurft niet meer besmettelijk.
De eerste keer dat iemand besmet raakt, duurt het twee tot zes weken voordat verschijnselen optreden. Bij een volgende besmetting treedt de jeuk al na een paar dagen op.
Wie kan ziek worden van schurft en wie loopt extra risico?
Iedereen kan schurft oplopen. Er ontstaat geen immuniteit tegen de ziekte, daardoor kunnen mensen meerdere keren schurft krijgen. Mensen die reizen en daarbij niet in een schoon bed slapen, hebben meer kans op schurft. Ook mensen met wisselende seksuele contacten, personeel en bewoners in (zorg)instellingen, dak- en thuislozen hebben meer kans om met schurft besmet te raken.
Mensen met een slechte lichamelijke conditie, mensen die incontinent zijn, comapatiënten en mensen met een verstandelijke beperking lopen een verhoogd risico op een ernstiger vorm van schurft, nl. scabiës crustosa. Naast de behandeling met medicijnen zijn bij scabiës crustosa soms aanvullende medicijnen en aanvullende hygiënemaatregelen nodig.
Welke zijn de preventiemaatregelen?
Er is geen vaccinatie tegen schurft en er zijn ook geen medicijnen om de ziekte te voorkomen. U kan wel de volgende voorzorgsmaatregelen nemen:
- gebruik geen ongewassen kleding of beddengoed van een ander. Zorg er ook voor dat verkleedkleren en knuffelbeesten schoon zijn;
- neem eventueel op reis een eigen lakenzak mee.
Is schurft te behandelen?
Ja. Schurft is met medicijnen (een crème die de schurftmijt doodt) goed te behandelen. Informeer huisgenoten en andere mensen met wie iemand met schurft langdurig, intensief contact heeft gehad. Ook zij lopen namelijk risico besmet te zijn. Zij moeten tegelijk behandeld worden, ook als ze geen klachten hebben.
Zwangere vrouwen en kleine kinderen krijgen een voor hen geschikt geneesmiddel voorgeschreven. Lees de bijsluiter goed door en volg de gebruiksaanwijzing.
De behandeling bestaat uit een aantal verschillende maatregelen:
- knip de nagels kort;
- smeer de voorgeschreven crème of het smeersel volgens de gebruiksaanwijzing in de bijsluiter op de schone, droge huid. Wacht na een warme douche of een warm bad een uur met smeren tot de huid is afgekoeld. In de crème zit een stof die de schurftmijt doodt. Een warme huid neemt teveel van die stof op en dat kan schadelijk zijn. Bij toepassing volgens de gebruiksaanwijzing is er geen gevaar;
- na handen wassen, na toiletbezoek of na verschonen vanwege incontinentie moet u crème bijsmeren op de handen en de bilstreek;
- afhankelijk van de soort crème moet deze acht tot twaalf uur inwerken. Volg de voorschriften. Gedurende de inwerktijd mag u zich niet wassen. Als de inwerktijd is afgelopen, moet u het lichaam goed wassen en schone kleren aandoen;
- kleren, lakens, slopen, dekens en knuffels die 48 uur voor de behandeling of tijdens de behandeling zijn gebruikt, dient u te reinigen. Was ze op minimaal 60 graden Celsius;
- moeilijk wasbare materialen (zoals dekens en sommige knuffels) kunt u, in plaats van ze te wassen, in een dichte zak stoppen en gedurende minimaal 72 uur op kamertemperatuur bewaren of minimaal 72 uur buiten luchten.
Vierentwintig uur na de behandeling is iemand met schurft niet meer besmettelijk. Na de behandeling kan er wel nog lang jeuk blijven. Door krabben kunnen huidirritaties en ontstekingen ontstaan. Het is niet nodig dat de arts na de behandeling de huid controleert.
Meer informatie over schurft kan u in deze folder van het Agentschap Zorg en Gezondheid lezen. U kan hem er ook in het Frans, Engels en Arabisch downloaden. | 
