Vaccinaties

Ziektebeeld

Tetanus wordt veroorzaakt door een bacterie, de Clostridium tetani. De bacterie komt voor in de darmen van paarden en andere planteneters zonder dat dit deze dieren hindert. De bacterie plant zich voort door vorming van sporen die zich via de uitwerpselen van deze dieren in de omgeving kunnen verspreiden. Ze komen dan ook zeer verspreid voor, bv. in de aarde, in uitwerpselen, in allerlei afval. Deze sporen zijn zeer weerstandig. De bacterie verspreidt zich bij de mens het liefst in diepe wonden of in wonden met afstervend of dood weefsel, omdat ze het liefst in milieus zonder zuurstof zit. De bacterie zelf is niet gevaarlijk voor de mens, maar wel een gifstof (toxine) die zij afscheidt. Deze krachtige gifstof waarvan zelfs een kleine hoeveelheid dodelijk is, blokkeert de werking van bepaalde zenuwen en veroorzaakt zo ongecontroleerde krampen van de spieren. Vandaar ook de volkse naam “klem” of “kaakklem”. Ook het hart of de longspieren kunnen getroffen worden en de ziekte kan zo ook dodelijk verlopen.

Behandeling van de wonde

Elke wonde dient zorgvuldig gereinigd te worden. Het is een misvatting dat alleen “vuile wonden” een risico inhouden. Steekwonden van een nagel, naald, splinter, doorn of takje kunnen tetanus veroorzaken. Vaak zijn dit kleine wondjes, maar die dus ook net de ideale omstandigheden bieden, namelijk relatief diepe wonden zonder zuurstof voor de bacterie.

Vaccinatie

Sinds 1959 wordt er in België gevaccineerd tegen tetanus. Het vaccin biedt nagenoeg totale bescherming. Tetanus is dus een vermijdbare ziekte, waarbij het vaccin een quasi 100% bescherming biedt. Tegenwoordig bestaat een ‘Triaxis/Boostrix’-gecombineerd vaccin, dat naast bescherming tegen tetanus, ook bescherming biedt tegen difterie (kroep) en pertussis (kinkhoest), en zelfs een ‘Triaxis Polio’ vaccin, dat daar bovenop nog tegen polio beschermt. Bij Mediwet worden de werknemers gevaccineerd met het Triaxis- of Boostrix-vaccin.

Ziektebeeld

Het zeer besmettelijke Hepatitis B-virus veroorzaakt een ernstige leverinfectie. Het is 100 maal besmettelijker dan het Humaan Immunodeficiëntie Virus (HIV) dat AIDS veroorzaakt. Meestal geeft de infectie aanvankelijk geen klachten. Het belangrijkste risico is dat de ziekte chronisch kan worden en  nadien kan eindigen in leverfalen en -kanker. Er is geen direct verwantschap met het Hepatitis A en C virus. Gemiddeld duurt het 2 tot 3 maanden voor je ziek wordt en heeft dan een wisselend individueel verloop. Het virus wordt overgedragen van de ene persoon naar de andere via besmet bloed en/of lichaamsvochten (speeksel, sperma, vaginale secreties, wondvocht). Dankzij antivirale middelen kan de infectie meestal met relatief succes behandeld of gestabiliseerd worden.

Vaccinatie

Vaccinatie is de beste manier om besmetting te voorkomen. Naar gelang de omstandigheden (historiek voorgaande vaccinaties), worden er verschillende schema’s toegepast om een optimaal resultaat te krijgen. Eventueel kan er gelijktijdig tegen hepatitis A én B gevaccineerd worden.

Vier tot acht weken na het laatste vaccin, dient de hoeveelheid antistoffen, de zogenaamde antistoftiter, bepaald te worden. Concreet betekent de aanwezigheid van een anti-HBs (antistoftiter) groter of gelijk aan 10 internationale eenheden dat er een langdurige (>30 jaar), zo niet levenslange bescherming opgebouwd werd.

De Hepatitis B-vaccinatie is opgenomen in het basisvaccinatieschema in België. Personen die beroepsmatig in contact komen met bloed of andere lichaamsvochten moeten verplicht gevaccineerd worden.

De terugbetaling kan gebeuren via Fedris, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s.

Ziektebeeld

Kinkhoest of pertussis is een besmettelijke ziekte van keel, luchtpijp en neus. Het wordt veroorzaakt door een bacterie, namelijk Bordetella pertussis. 

Zeven tot tien dagen (maximaal 3 weken) na besmetting treden de eerste klachten op zoals koorts, hardnekkige verkoudheid en een droge prikkelhoest. Deze eerste fase duurt ongeveer twee weken. Na deze twee weken worden de hoestbuien erger, vooral 's nachts; de hoestbuien gaan gepaard met luidruchtig piepend inademen en het ophoesten van slijm. De hoestbuien zijn erg vermoeiend. Deze periode duurt enkele weken; hierna gaat het hoesten langzaam over in een droger type hoest (dus zonder slijm) die nog enige weken kan duren. Bij volwassenen treden deze verschijnselen vaak niet op. Bij volwassenen lijkt kinkhoest soms op een forse verkoudheid met een langdurig aanslepende hoest.

De kinkhoestbacterie bevindt zich in de geïnfecteerde keel van iemand die een infectie heeft. Door hoesten, niezen en praten komen kleine druppeltjes met de bacterie in de lucht. Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet worden. De kans op besmetting is het grootst in het begin van de ziekte. Dan is vaak nog niet duidelijk dat de patiënt kinkhoest heeft. Patiënten blijven besmettelijk tot ruim vier weken na het begin van de typische kinkhoestaanvallen. 

Als er gepaste antibiotica is gegeven in het eerste (verkoudheid)stadium (twee weken) van de ziekte, dan is de patiënt één week na het starten van die behandeling niet meer besmettelijk.

Vaccinaties

Iemand die gevaccineerd is of kinkhoest heeft doorgemaakt, heeft afweer opgebouwd tegen de ziekte. Het is echter mogelijk dat iemand na jaren (5 tot 15 jaar) alsnog of opnieuw kinkhoest krijgt, maar dan in een lichtere vorm. Kinderen en volwassenen die niet alle inentingen tegen kinkhoest hebben gehad, lopen meer risico om ziek te worden. Hoe jonger het kind, hoe meer kans op een ernstig verloop van kinkhoest. Zeker (pasgeboren) baby's lopen risico op een ernstig verloop. Ook kinderen met ziekten van de longen, het hart, spierziekten en ziekten van het zenuwstelsel lopen meer kans op een ernstig verloop van de ziekte.

Zwangere vrouwen kunnen, als zij in de laatste zes weken van de zwangerschap kinkhoest oplopen, de ziekte direct na de geboorte overdragen op de baby. Om die reden wordt het kinkhoestvaccin in die periode soms herhaald. Ook aan de nabije familie van de ongeboren baby wordt het vaccin aangeraden (voor de geplande bevallingsdatum).

Kinderen worden in België gevaccineerd tegen kinkhoest. Ook na vaccinatie kan iemand kinkhoest krijgen, maar dan in een milde vorm.

In België worden volwassenen kosteloos tegen kinkhoest gevaccineerd in een combinatievaccin samen met tetanus en difterie, zijnde Boostrix^TM of Triaxis^TM.